براي يك سيستم لوله كشي رعايت نكات ايمني زير در هنگام جابجايي ، انبارش ، كاربرد ، نصب و اجراي لوله و اتصالات الزامي مي باشد.
الف) حمل و نقل و انبارش
- در هنگام حمل و نقل و انبارش لوله و اتصالات سطح محل بارگيري یا انبارش بايد عاري از وسائل نوك تیز مانند سنگ ، قطعات فلزي و از اين قبيل باشد.بستر لوله و اتصالات حتي الامكان به صورت يكنواخت و مسطح باشد بطوري كه هيچ قسمت از طول لوله آويزان نباشد و براي جلوگيري از حركت زياد در طول حمل و نقل حداقل 4/3 اندازه طول لوله ها بايد بر سطح محل بارگيري محكم بسته شوند.
- نبايد لوله ها در هنگام جابجايي بر روي سطح سخت پرتاب و يا در امتداد سطح زبر كشيده شوند.
- جهت جابجايي لوله نبايد از قطعات فلزي زنجير دار استفاده كرد و يا اينكه اينگونه وسائل در تماس با لوله قرار گيرند.
- لوله های پلی پروپیلن نبايد در ارتفاع بيش از يك متر و لوله های پنج لایه بیش از دو متر روي هم انباشته شوند و براي جلوگيري از غلتيدن جانبي بايد آنها را محكم بست .
- لوله و اتصالات را بايد در سالن مسقف انبارش كرد و از نگهداري يا نصب اين نوع لوله و اتصالات در معرض مستقيم نور خورشيد براي مدت طولاني پرهيز نمود.
- لوله و اتصالات بايد در دماي زير صفر درجه سليسيوس و در برابر يخ زدگي محافظت شوند.
ب) اجرا
- از ضربه زدن و افتادن ابزار سخت ساختماني بر روي لوله و اتصالات جلوگيري نمائيد.
- از لوله هاي پلی پروپیلن داراي ترك و لوله های پنج لایه دارای تورفتگی استفاده نشود.
- پيشنهاد مي گردد در هنگام كار با لوله اصلی از دو انتهاي لوله به ابعاد 2 سانتيمتر بريده شود .
- در هنگام نصب يا اجرا ، به صورتي عمل شود كه هيچگونه فشاري به انتهاي لوله وارد نگردد.
- هرگز عمل جوش یا پرس را با لوله و اتصالات خاكي و آلوده به مواد چرب انجام ندهيد و از لوله و اتصالات تميز استفاده نمائيد.
- نبايد از اتصالات فلزي با دنده هاي مخروطي استفاده نمود و تنها از اتصالات فلزي با دنده هاي غير مخروطي استفاده شود ، همچنين آنها را تحت فشار قرار ندهيد.
- هرگز از ابزار فلزي براي محكم نمودن اتصالات پلیمری استفاده ننموده و تنها از ابزار پلاستيكي استفاده گردد.
- در هنگام اتصال بايد از مصرف كنف خودداری نموده و باید از نوار تفلون و یا مایع تفلون استفاده نمود.
- براي انجام هر نوع خمش در لوله های پلی پروپیلن ، لوله را تحت حرارت مستقيم ( شعله ) قرار ندهيد چون اين روش قابل كنترل نیست و بایستی از اتصال پل یا لوله خم آماده استفاده کرد.
- به علت كارآيي بهتر سيستم لوله كشي و عدم نشتي آب در درازمدت ، سازگاري جوش يا همخواني نوع مواد اوليه لوله و اتصالات پلی پروپیلن و سازگاری ابعادی در لوله و اتصالات پنج لایه بايد رعايت گردد(يا به عبارتي توسط يك توليد كننده توليد شده باشد.)
- قبل از شروع نصب هيچگونه آزمون غير استاندارد كه موجب صدمه ديدن لوله گردد ( از قبيل ضربه شلاقي لوله و پرتاب كردن لوله ) نبايد انجام شود.
- لولهها را باید با استفاده از بستهای معمولی در فواصل معین استاندارد بر روی دیوار، ثابت نگه داشت. فاصله بستهای دیواری تابع جنس لوله، ابعاد لوله و دمای آب است. در انتهای مسیر و محل نصب شیرها حتماً از بست استفاده کنید.
- فواصل استاندارد بستها.
| قطر بیرونی
(mm) |
حداکثر فاصله بستها (cm) | |
| افقی | عمودی | |
| 16 | 120 | 155 |
| 20 | 130 | 170 |
| 25 | 150 | 195 |
| 32 | 160 | 210 |
- گرمكن هاي پيوسته آب ممكن است بطور مستقیم به سيستم لوله كشي پلیمری متصل باشند.براي پيش گيريهاي لازم در دماي ماكزيمم كوتاه مدت بيش از دماي كاربري ، يك قطعه رابط فلزي بين گرمكن و لوله پلیمری بايد در فاصله حداقل 50 سانتی متر از اتصال به پمپ برگشتي قرار گيرد.
- لوله و اتصالات نصب شده در کف پروژه را بلافاصله بعد از تست با شن نرم و سپس سیمان بپوشانید تا از برخورد با وسایل بنایی برنده، ضربات غیرمترقبه و آتش محافظت شود.
- یخزدگی باعث ترکیدگی اکثر انواع لولهها از جمله لولههای فلزی میشود. آب هنگام انجماد، افزایش حجم مییابد و همین امر سبب ایجاد فشار در داخل لوله میگردد.لذا بعد از تست در ساختمانهای نیمه کاره میبایستی آب داخل سیستم لوله کشی تخلیه شود یا قبل از تست از مخلوط آب و ضد یخ داخل لوله استفاده شود.
- سیستم لوله کشی پلیمری نسبت به سیستم فلزی حساستر بوده و باید در پروژه ها بعد از اتمام تیغه چینی،اجرای فاضلاب،اجرای لوله کشی برق،جوشکاری اسکلت،سقف کاذب و به طور کلی تمامی کارهای ساختمان که امکان صدمه زدن به لوله پویاپایپ را دارد ، اجرا گردد.
ب-1) لوله و اتصالات تک لایه- پلی پروپیلن
- لوله ها را مطابق اندازه مورد نظر توسط قيچي عمود بر محور لوله برش دهيد و در صورت وجود پليسه ، پليسه گيري کنید.
- براي جوشكاري لوله و اتصالات پلی پروپیلن با قطر 50 ميليمتر به بالا از ماشين جوش استفاده شود.
- عمق جوشكاري لوله های پلی پروپیلن را مطابق با جدول زیر تعيين نمائيد.
- با توجه به اندازه لوله مورد نظر، قالب مربوطه را انتخاب و بوسيله پيچ آلن خور روي صفحه المنت نصب نمائيد.
- قالب جوشكاري را قبل از استفاده ، با پارچه نخي بدون پرز تميز نمائيد.
- قالب بايد بگونه اي روي صفحه المنت نصب شود كه تماس كاملي بين صفحه المنت و قالب بوجود آيد.
- قالبهاي بزرگتر از 40 ميليمتر ، بايد در قسمت وسط صفحه نصب شوند .
- جهت نصب قالب روي صفحه المنت به هيچ وجه از انبردست يا هر وسيله نامناسب ديگر استفاده نشود.
- دماي دستگاه را بر روي 10 ± 260 درجه سلسيوس تنظيم و سپس دستگاه را روشن نمائيد.
- با توجه به دماي محيط ، محل كار و نوع قالب مورد استفاده ، مدت زمان بين 10 – 30 دقيقه لازم است تا قالبها به دماي مناسب برسد . پس از رسيدن به دماي مورد نظر ترموستات داخل دستگاه عمل نموده و چراغ مربوط به ترموستات خاموش مي شود. به منظور اطمينان بيشتر، خاموش و روشن شدن چراغ راهنماي ترموستات حداقل بايد دو بار بلافاصله تكرار شود . در اين مرحله دستگاه آماده جوشكاري مي باشد.
- لوله را از يك طرف و اتصال را از طرف ديگر بدون هيچگونه چرخشي و بطور مستقيم به طرف داخل قالب جوشكاري فشار دهيد.
- بر اساس جدول زیر مدتي جهت گرم شدن صبر نموده و سپس لوله و اتصال را به سرعت از داخل قالب خارج نموده و فوري به يكديگر اتصال دهيد و طبق جدول زیر دستهاي خود را مدتي جهت زمان جوشكاري ثابت نگهداريد. توجه داشته باشيد كه در هنگام جوشكاري لوله را بيشتر از قسمتي كه علامت زده ايد داخل اتصال وارد نكنيد، زيرا اين عمل سبب كم شدن قطر داخلي و يا حتي بسته شدن مقطع لوله ميگردد. در ضمن هنگام جوشكاري هيچ گونه چرخشي به لوله و اتصال ندهيد .
| يادآوري : جهت كار در دماي زير 5 درجه سلسيوس زمان قرار دادن قطعه در دستگاه جوش به ميزان 50 % افزايش مي يابد. |
جدول جوشکاری لوله و اتصالات پلی پروپیلن – زمان و عمق جوشكاري لوله هاي پلي پروپيلن
| قطر خارجي لوله
mm |
عمق جوشكاري
mm |
زمان قرار گرفتن قطعه در دستگاه جوش
S |
زمان لازم براي جوش خوردن
S |
حداقل زمان لازم براي سرد شدن min |
| 20 | 14 | 5 | 4 | 2 |
| 25 | 15 | 7 | 4 | 2 |
| 32 | 16.5 | 8 | 6 | 4 |
| 40 | 18 | 12 | 6 | 4 |
| 50 | 20 | 18 | 6 | 4 |
| 63 | 24 | 24 | 8 | 6 |
| 75 | 25 | 30 | 8 | 6 |
| 90 | 29 | 40 | 10 | 8 |
| 110 | 32.5 | 50 | 10 | 8 |
- پس ازطي زمان مورد نياز جهت خنك شدن مطابق جدول بالا ، عمل جوشكاري كامل شده است .
- دستگاه را خاموش نموده ، سريع با پارچه نخي بدون پرز تميز كرده و صبر كنيد تا سرد شود . براي سرد شدن دستگاه هرگز از آب استفاده نكنيد. زيرا با اين كار مقاومت المنت از بين مي رود .
- قالبهاي جوشكاري را با محلول آب و الكل تميز كنيد ، زيرا ذرات سوخته شده باعث مي شود عمل جوشكاري بگونه اي ناقص صورت گيرد ، همچنين سعي كنيد قالبهاي جوشكاري را خشك نگهداريد كه براي اينكار ميتوانيد از پارچه نخي استفاده كنيد.
ب-2) لوله واتصالات پنج لایه
- برش
برای اطمینان از برقراری یک اتصال مناسب، لوله باید به طور عمودی و به گونهای بریده شود که سطح مقطع آن کاملاً مدور، صاف و بدون پلیسه باشد. برش لوله با چرخش دست باعث دوپهنی کمتر لوله و راحت تر وارد شدن کالیبراتور میشود.
برای برش از قیچیهای استاندارد استفاده کنید. برای برش لولههای با سایز 40 به بالا از لولهبر تیغهای استفاده کنید.
به هیچ وجه از اره و لولهبرهای مخصوص لولههای فلزی برای برش لوله استفاده نکنید.
- کالیبر زدن
کالیبراتور یکی از مهمترین ابزار لوله کشی پویاپایپ است و بدون آن عملاً امکان لوله کشی وجود ندارد و برای هر سایز لوله باید از کالیبراتور همان سایز استفاده شود. کالیبراتور دارای یک میله استوانه ای شکل و سه تیغه برشی است که با دوران آن داخل لوله علاوه بر گرد کردن لوله،لبه لوله را با زاویه 45 درجه پخ میکند و ورود اتصال به همراه اورینگهای آن را تسهیل مینماید. همچنین استفاده از مخلوط آب و ریکا یا مایع صابون یا شامپو نیز باعث تسهیل در کالیبر زدن و جازدن اتصال خواهد شد.
- جازدن اتصال
از آنجا که ضریب اصطکاک اورینگ بالاست لذا جهت جلوگیری از سایش با جداره داخلی لوله و پارگی اورینگ در هنگام جازدن اتصال ، استفاده از روان کننده قبل از جا زدن اتصال الزامی است.روان کننده میتواند مخلوط آب و ریکا ،مایع صابون یا شامپو باشد.
پس از جازدن باید از طریق سوراخهای انتهای حلقه استیل در اتصالات پرسی از جارفتن کامل اتصال داخل لوله اطمینان حاصل شود.
- پرس کردن
- آخرین مرحله، پرس کردن اتصال با استفاده از ابزار ویژه پرس است. ابزار پرس در سه نوع دستی، هیدرولیک و برقی موجود است.
- قالب دستگاه باید حلقه را به طور کامل بگیرد.
- همیشه از قالب مناسب برای پرس کردن اتصال استفاده نمایید.
- توجه کنید که قالب باید با لبه حلقه پلاستیک اتصال در تماس باشد.
- قبل از پرس کردن از عاری بودن محل اتصال از هر گونه شیء خارجی مطمئن شوید.
.قبل از پرس کردن حتماً از شارژ کامل باتری و قرمز نبودن چراغ دستگاه اطمینان حاصل نمائید.
.بعد از هر 40 بار پرس کردن با پرس برقی باید دستگاه به مدت 15 دقیقه استراحت کند.
.بعد از هر 10 هزار بار پرس،دستگاه بایستی توسط شرکتهای مجاز سرویس شود.
ب-2-1)خمش
- لولههای پنج لایه را میتوان به دلیل انعطافپذیری بسیار زیاد در گوشهها بدون نیاز به اتصالات خم کرد.
- برای خمهای تیز باید از اتصال زانو استفاده کرد.
- . حتی المقدور جهت جلوگیری از دوپهن شدن یا شکستن لوله،از ابزار ویژه خمکاری استفاده کنید.
- توجه کنید که ابتدا و انتهای خمها باید به کمک بست ثابت نگاه داشته شود.
- قطر خمش نباید از 10 برابر قطر خارجی لوله کمتر باشد.
جدول زیر فاصله بین دو لوله از محل اتمام خم را نشان میدهد.
چنانچه این فاصله از مقادیر زیر کمتر باشد ، احتمال دوپهن شدن و یا حتی شکستن لوله وجود دارد:
| سایز لوله | 16 | 20 | 25 | 32 |
| فاصله دو لوله از محل خم (M) | 16 سانتی متر | 20 سانتی متر | 25 سانتی متر | 32 سانتی متر |
پ)تست
براي حصول اطمينان از تخليه كامل هوا(هواگيري)و همچنين به منظور جلوگيري از فشار موجي ، سيستم لوله كشي بايد به آهستگي با آب آشاميدني پر شود و هوای سیستم از بالاترین نقطه سیستم لوله کشی خارج شود. علاوه بر افزايش درجه حرارت ، اعمال فشار نيز باعث انبساط طولي لوله ها مي شود،از طرفي اختلاف درجه حرارت بين جداره لوله و سيال درون آن باعث ايجاد فشار مي گردد. به عنوان مثال تغيير درجه حرارت به اندازه 10 درجه سلسيوس فشاري معادل 1 تا 1.5 بار ايجاد مي كند، لذا بایستی دقـــت شـود آب مـــورد مصـرف بـا محیـط هـم دمـا باشـد. از آب سـرد در فصـل تابسـتان یـا آب گـرم در فصـل زمسـتان اسـتفاده نشـده و سـعی شـود محیـط در زمـان تسـت در شـرایط ثابـت دمایـی باقـی بمانـد.پیش از اقدام به آزمایش،باید شبکه لوله کشی را به مدت حداقل دو روز پر از آب نگه داشت.جهت جلوگیری از یخ زدگی و ترکیدگی در سیستم لوله کشی در فصول سرد سال از ضد یخ استفاده شود.
قبل از استفاده از سيستم نصب شده ، حداقل يك ساعت بعد از زمان آخرين جوشكاري بايد آن را تحت آزمون فشار قرار داد .
آزمون نهايي فشار بسيار مهم است ، زيرا اين آزمون نقايص احتمالي اتصالات پيچي و شيرفلكه ها را كه ممكن است كاملا” محكم نشده باشند مشخص مي كند.
براي آزمون فشار بايستي از فشارسنجی كه حداقل دقت 0.2 بار را داشته باشد ، استفاده كرد .
دستگاه تست بايد در پائين ترين نقطه سيستم لوله كشي نصب شده قرار گيرد. بــرای اتـصــال دسـتگاه تسـت بـــه سیسـتم لولـه کشـی از شــیر قطـع و وصل اسـتفاده شـود تـا پس از رسـیدن فشـار بـه مقـدار مـورد نظـر، دسـتگاه تسـت ازسیسـتم لوله کشـی جــدا گــردد.
پ-1) تست سیستم لوله کشی
1 – تست مقدماتی مدار:
فشاري معادل 1.5 برابر فشار كاري به مدت 30 دقيقه به سيستم اعمال كنيد، زمانيكه فشار سيستم ثابت گرديد فشار را يادداشت نمائيد.افت فشار کمتر از 1 بار مجاز میباشد.
2 –تست دوم مدار:
به مدت 30 دقيقه ديگر سيستم در همين فشار باقي بماند ، اگر فشار كمتر از 0.6 بار تغيير كرد ، سيستم داراي نشتي مشهود نيست. در اين حالت فشار را يادداشت كنيد.
3 – تست نهایی مدار:
به مدت 2 ساعت ديگر سيستم تحت فشار باقي مي ماند ، اگر افت فشار كمتر از 0.2 بار بود سيستم داراي كاركرد صحيح است.
| فرم تست و تحویل سیستم لوله کشی
شماره: تاریخ:
|
||
| کارفرما/شرکت:
آدرس: تلفن تماس: |
||
| نام پروژه: شماره طبقه: شماره واحد:
آدرس: |
||
| نام و نام خانوادگی مجری تأسیسات:
آدرس: تلفن تماس: |
||
| علت افت فشار: | مقدار BAR | تست مقدماتی مدار |
| فشار تست اول(1.5 برابر فشار کاری) | ||
| افت فشار بعد از 30 دقیقه
(افت مجاز فشار 1 BAR) تأیید عدم تأیید |
||
| علت افت فشار: | مقدار BAR | تست دوم مدار |
| فشار تست دوم | ||
| افت فشار بعد از 30 دقیقه
(افت مجاز فشار 0.6 BAR) تأیید عدم تأیید |
||
| علت افت فشار: | مقدار BAR | تست نهایی مدار |
| فشار تست نهایی | ||
| افت فشار بعد از 2 ساعت
(افت مجاز فشار 0.2 BAR) تأیید عدم تأیید |
||
| تذکر:در صورتی که در هر یک از مراحل تست،افت فشار از حد مجاز بیشتر بود باید مدار بازرسی شده و علت آن برطرف شود و در فرم تست نیز ذکر گردد. | ||
| اقدامات انجام شده جهت پیشگیری از یخ زدگی سیستم لوله کشی توسط مجری:
افزودن ضد یخ تخلیه آب سیستم با پمپ باد |
||
| تاريخ تست :
نام و امضاء اپراتور تست كننده :
|
||
| اینجانب………………………کارفرما/نماینده و ناظر کارفرمای پروژه در تاریخ……………………با علم و آگاهی کامل از دستورالعمل تست و رضایت کامل،سیستم لوله کشی را صحیح وسالم با شرایط فوق تحویل گرفته و از این تاریخ شرکت بسپار گستر پویا هیچگونه مسئولیتی از بابت آسیب های فیزیکی،کارگاهی،ترکیدگی ناشی از یخ زدگی و غیره را نمی پذیرد و مسئولیت حفاظت از سیستم لوله کشی تا پوشش کامل لوله ها را متعهد میگردم.
نام و امضاء کارفرما نام و امضاء نماینده و ناظر پروژه نام و امضاء مجری تأسیسات
|
||